منبع کنترل (locus of control) در روانشناسی یعنی اینکه اعتقاد دارید تا چه حد بر اتفاقات زندگی خود کنترل دارید. ممکن است شما منبع کنترل بیرونی یا درونی داشته باشید. در این مقاله بیشتر درمورد آن بیاموزید!

منبع کنترل یک موضوع رایج در رشته روانشناسی است، مخصوصاً در سالهای گذشته. این اصطلاح یعنی اینکه اعتقاد دارید که تا چه حدی بر اتفاقات زندگی خود کنترل دارید. به عبارت دیگر، آیا فکر می‌کنید رفتار شما با عوامل درونی ایجاد می‌شود یا بیرونی؟

در سال 1996، جولیان راتر (Julian Rotter) مفهوم منبع کنترل را در نظریه یادگیری اجتماعی خود، به عنوان یک صفت شخصیتی مطرح کرد. اگرچه باور بر این است که دیگر نویسندگان نیز ممکن است قبل‌تر به آن اشاره کرده باشند، البته با اصطلاحاتی مبهم‌تر. منبع یا Locus در زبان لاتین یعنی «محل».

راتر آن را به این صورت تعریف کرد، «اگر شخص فکر کند که اتفاقات بیرون مربوط و وابسته به رفتار خودش یا ویژگی‌های نسبتاً دائمی خود است، ما به این باور، باور به کنترل درونی می‌گوییم.»

اما این باور که اتفاقاتی که برای فرد می افتد مربوط به شانس یا عوامل بیرونی هست، یعنی اینکه منبع کنترل فرد بیرونی است.

همانطور که می‌توانید ببینید، راتر به روشنی بین کنترل درونی و بیرونی تمایز قائل می‌شود. بنابراین، اگر شما آنچه برایتان رخ می‌دهد را به رفتار خود نسبت می‌دهید، پس منبع کنترل درونی دارید. از طرف دیگرِ، اگر اعتقاد دارید که رویداد ربطی به رفتار شما ندارد، شما منبع کنترل بیرونی دارید.

این مفهوم بسیار مهم است. اگر اعتقاد دارید که شما هیچ ربطی به اتفاقات اطراف خود ندارید، احتمالا به خود زحمت نمی‌دهید که تلاش کنید شرایط را تغییر دهید. در واقع، یک نوع فلج را تجربه خواهید کرد که در آن از رسیدن به هرگونه هدفی که احتمالا داشته‌اید منع می‌شوید.

تفاوت بین منبع کنترل درونی و بیرونی چیست؟

همانطور که دیده‌اید، اگر منبع کنترل درونی دارید، گرایش به این پیدا می‌کنید که فکر کنید موفقیت‌ها و شکستها به خاطر چیزی در درون خودتان رخ می‌دهند.

بنابراین، بیشتر بر مهارتها، تلاشها، و توانایی خود در دستیابی به چیزهای مختلف تکیه می‌کنید. بعلاوه، احتمالا فکر می‌کنید که شما کنترل این نتایج را در دست دارید. درنتیجه، احساس می‌کنید که قادرید تقریباً به هر چیزی که می‌خواهید دست پیدا کنید.

با این حال، اگر شما یک منبع کنترل بیرونی دارید، فکر می‌کنید که نتایج رفتار و اعمال شما وابسته به علل و عوامل بیرونی هستند. بنابراین، فکر می‌کنید که در آنچه برایتان رخ می‌دهد نقشی ندارید.

بنابراین، اگر منبع کنترل شما بیرونی است، انتظارات شما بی‌ثبات خواهند بود. در واقع، توقع ندارید که چون برای چیزی جنگیده‌اید، باید به نتیجه خاصی دست پیدا کنید. در عوض، آن را بیشتر به عنوان رویایی در نظر می‌گیرید که ممکن است به آن دست پیدا کنید یا نکنید. به زبان دیگر، امیدوار خواهید بود که آن برای شما رخ بدهد اما اصلاً درمورد آن احساس اطمینان نمی‌کنید.

منبع (+)