برای بسیاری از مردم، بیدار شدن در هنگام صبح یک چالش سنگین است. اما مستی خواب بسیار فراتر از این پیش ‌می‌رود. در اینجا بیشتر درمورد آن می‌آموزید!

برخی مردم کاملا پرانرژی و سرزنده بیدار می‌شوند و به محض اینکه زنگ هشدار خاموش می‌شود، آماده مواجهه با روز جدید خود هستند. از طریف دیگر، برخی دیگر در هنگام بیدار شدن در صبح، واقعا سختی می‌کشند. اگر شما در دسته دوم هستید، پس احتمالاً از مستی خواب (sleep drunkenness) رنج می‌برید.

مستی خواب (که به آن برانگیختگی گیج‌کننده[confusional arousal] نیز می‌گویند) اختلالی است که در لحظه شروع بیدار شدن شخص رخ می‌دهد. افرادی که از آن رنج می‌برند با حالت گیجی، گمراهی و بدون اینکه توانایی‌های شناختیشان به صورت معمول کار کند، از خواب بیدار می‌شوند. برخی آن را تحت عنوان یک مه‌گرفتگی ذهنی توصیف می‌کنند که مانع از این می‌شود که واضح فکر کنند و درست عمل کنند. آنها در تلاش برای بیدار شدن، مشکلات زیادی دارند.

این دوره‌ها معمولاً بعد از دوره خواب شبانه رخ می‌دهد، اما همچنین ممکن است در نیمه‌شب یا بعد از یک چرت نیمروزی نیز رخ دهد. این حالت معمولا با بیدار شدن ناگهانی رخ می‌دهد که شخص را در یک حالت گوش‌بزنگی قرار می‌دهد که در آن احساس می‌کند باید در مقابل خطر از خود دفاع کند یا اینکه با یک شرایط اضطراری مواجه شود.

این اختلال چطور جلوه پیدا می‌کند؟

برخی از رایج‌ترین نمونه‌ها از اینکه همراه با مستی خواب چه رخ می‌دهد، به شرح زیر هستند:

- در هنگام بیدار شدن، شخص نمی‌داند کجا است. ممکن است سعی کند که از طرف اشتباه تخت بلند شود یا ممکن است هنگام رفتن به دستشویی به مشکل جدی بر بخورد

- هنگامی که ساعت زنگی خاموش می‌شود، ممکن است شخص با پاسخ دادن به موبایلش یا رفتن به سمت در واکنش نشان دهد چون فکر می‌کند که زنگ در را زده‌اند.

- شخص «مست خواب» همچنین ممکن است در آخر هفته یا در روز تعطیلات ملی از خواب بیدار شود، و کاملا باور داشته باشد که باید سر کار برود یا اینکه الان دیرش می‌شود. آنها وحشت می‌کنند و شروع به آماده شدن می‌کنند، و تا مدتی بعد اصلاً از اتفاقات دور و بر خود آگاهی ندارند. این حالت گیچ‌کننده می‌توانند از چند دقیقه تا چند ساعت به طول بینجامد.

چرا مستی خواب رخ می‌دهد؟

علل این اختلال هنوز بطور کامل روشن نشده اند. با این حال، برخی پژوهشها یافته‌اند که این اختلال بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که از اختلالات خواب یا دیگر بیماری‌های روانی رنج می‌برند.

اضطراب، افسردگیِ و اختلال دوقطبی همایندی معناداری با خواب‌مستی دارند. بعلاوه، مصرف برخی داروها (نظیر داروهای ضدافسردگی) نیز می‌تواند به ظهور آن کمک کند.

به همین صورت، به نظر می‌رسد که عادتهای خواب نیز نقش مهمی در بروز این اختلال دارند. بنابراین، خوابیدن کمتر از شش ساعت، خوابیدن بیش از نه ساعت یا رنج بردن از جت لگ (بیماری که پس از مسافرت هوایی طولانی ایجاد می‌شود و پاهای فرد کرخت می‌شوند)، می‌توانند اغلب باعث ایجاد این اختلال شوند. همچنین این اختلال با آپنه خواب[2]، مصرف الکل و استرس مزمن نیز ارتباط نزدیک دارد.

آیا درمانی برای آن وجود دارد؟

متخصصین تخمین می‌زنند که خواب‌مستی یک هفتم افراد را متأثر می‌کند. بنابراین، باید پژوهش‌های بیشتری درمورد آن انجام شود. با این حال، تا به حال درمان مشخصی برای آن پیدا نشده است.

ما باید در نظر داشته باشیم که برای بسیاری از افراد، اینها دوره‌هایی مجزا هستند که ناراحتی معناداری ایجاد نمی‌کنند و همچنین زندگی روزمره را با اخلال مواجه نمی‌کنند.

با این وجود، آنهایی که مرتب آن را تجربه می‌کنند، در زندگی شخصی، خانوادگی و کاری خود مشکلاتی جدی را تجربه می‌کنند. ممکن است بهبودی توانایی شناختی برایشان چندین ساعت طول بکشد.

بنابراین، در حال حاضر مهمترین گام این است که مسائل زیربنایی آنها را مد نظر قرار دهیم. اگر شخص از بیماری خاص دیگری که در بالا ذکر شد رنج می‌برد، پزشکان باید مستقیماً به درمان آن بیماری‌ها بپردازند.

به همین صورت، همچنین ضروری است که عادتهای خواب خوبی داشته باشیم. داشتن خواب خوب و کاهش استرس می‌تواند در بسیاری از موارد علائم را بهبود دهد. با این حال، ما هنوز منتظر نتایج جامعتری درمورد درمان این اختلال هستیم.

منبع (+)